Comparaison dans le dictionnaire latin-français d'alinées contenant du
français sous la lettre Ba
Nota: Ø = "manque"; \ = début de nouvel alinéa; le soulignement
indique le français de 1531
BACCA
1531: BACCA baccae, vel baca vnico c, f. g. Fruit de laurier, oliue,
cormier & autres semblables. \ Bacca, Vne perle.
1536: Bacca, baccae, non à Baccho deduciter, sed
primogenium est, & significat minutiores arborum fructus, vt sunt lauri &
oliuiae. Plin. [...] \ Baccae [...] dicuntur etiam gemmae & lapidae [...]
Vne perle.
1538: BACCA, baccae, Menu fruict d'arbres, comme
de laurier, oliuiers, & semblables. \ Baccae, Perles.
1546: Bacca, baccae. Plin. Menu fruict d'arbres,
comme de lauriers, cormiers, oliuiers, & semblables. \ Sanguineae ebulli
baccae, Virgil. Rouges comme sang. \ Baccae. Virgil. Horat.
Perles. \ Candentes baccae. Claudian. Perles blanches.
1552: Bacca, baccae. Plin. Menu fruict d'arbres,
comme de lauriers, cormiers, alisiers, & semblables. \ Sanguineae ebuli
baccae. Vir. Graine d'hyebles rouges comme sang. \ Lauri baccae.
Virgil. Graine de laurier. \ Baccae. Virgil. Horat. Perles.
\ Candentes baccae. Claudian. Perles blanches.
BACCIFER
1531: Ø
1536: Baccifer, adiectiuum, Ferens baccas. Plin. [...]
1538: Baccifer, adiectiuum, Qui porte menu fruict.
1546: Baccifer, pen. corr. Adiectiuum. Plin. Qui porte menu fruict
croissant assez au large.
1552: Báccifer, pen. corr. Adiectiuum. Plin. Qui porte tel menu
fruict croissant assez au large.
BACCATVS
1531: Baccatus baccata, baccatum, Orné de perles. Virg. [...]
1536: Baccatus, adiectiuum, Baccis ornatus. Virg. [...]
1538: Baccatus, adiectiuum, Orné de perles.
1546: Baccátus, pen. prod. Adiectiuum. Virgil. Orné de perles.
1552: Baccátus, pen. prod. Adiectiuum. Virgil. Orné de
perles.
BACCVLA
1531: Baccula bacculae, diminutiuum, Petit fruit de laurier, oliuier,
& semblables. Plin. [...]
1536: Baccula, diminutiuum, parua bacca. Plin. [...]
1538: Baccula, diminutiuum, Petit menu fruict, comme senelles,
prenelles, groseilles, & semblables.
1546: Báccula, pen. corr. Diminutiuum. Plin. Petit menu fruict, comme
senelles, prunelles, groseilles, & semblables.
1552: Báccula, pen. corr. Diminutiuum. Plin. Petit menu fruict, comme
senelles, prunelles, groseilles, & semblables.
BACCALIA
1531: BACCALIA, baccaliae, Arbor quae & Augusta appellatur. Vide Plinium [...]
1536: Baccalia, genus lauri: de qua sic Plinius lib. 15. cap. 30.
3, Accessit & regia, quae coepit Augusta appellari [...] Iidem in alio genere baccaliam appellat hanc
quae vulgatissima est, baccarúmque fertilissima.
1538: Baccalia, Species lauri, ab abundantia
baccarum, Nostre commun laurier.
1546: Baccalia, liae, foe. ge. Genus lauri. Plin.
Nostre commun laurier.
1552: Baccalia, liae, f. g. Genus lauri. Plin.
Nostre commun laurier.
BACCAR / BACCHAR
1531: BACCAR baccaris, f. g. Cest vne herbe qui ha la racine
seulement odoriferante. aucuns lappellent lauande
sauuage. Vide Plinium [...]
1536: Bacchar, baccharis, siue Baccharis huius
baccharis, pen. corr. foe. ge. Herba: de qua sic Plinius [...] Nonnulli
putant esse ea quae vulgo caryophyllos dicitur. Vng oeillet. [...]
1538: Bacchar, huius baccharis: siue Báchharis,
huius báccharis. penult. corr. foem. gen. Herba, Des gans nostre
dame.
1546: Bacchar, huius baccharis: siue Báccharis,
huius báccharis, pen. corr. foem. g. Herba. Plin. Des gans nostre
Dame.
1552: Bacchar, huius báccharis, siue Báccharis,
huius báccharis, pen. corr. f. g. Herba. Plin. Des gans nostre Dame.
BACCHVS
1536: Ø
1546: BACCHVS, Bacchi, m. g. Virgil. Que les
anciens infideles appeloyent, Le dieu des uins, & d'yurongneries. \
Bacchus. Virgil. Vin. \ Humor Bacchi. Virgil. Vin. \ Generoso
Baccho madeant pocula. Tibull. Qu'on mette du bon uin dedens les pos.
\ Odoratus Bacchus. Virgil. Vin odoriferant. \ Peruigili Baccho
noctem ducere. Senec. Boire & yurongner toute nuict.
1552: BACCHVS, Bacchi, m. g. Virgil. Que les
anciens infideles appeloyent, Le dieu des uins, & d'yurongneries. \
Bacchus. Virgil. Vin. \ Humor Bacchi. Virgil. Vin. \ Generoso
Baccho madeant pocula. Tibull. Qu'on mette du bon uin dedens les
pots. \ Odoratus Bacchus. Virgil. Vin odoriferant. \ Peruigili
Baccho noctem ducere. Senec. Boire & yurongner toute nuict.
BACCHANAL
1536: Bacchanal, vel Bacchanale, locus in quo Bacchi festa celebrantur. Plaut. [...] \
Bacchanal, pro festo quod in Bacchi honorem fieri solebat. [...] Plaut. [...] \ Bacchanal exercere.
Plaut. [...]
1538: Ø
1546: Bacchânal, vel Bacchanále, pen. prod. Plaut. Le lieu auquel on
faisoit les festes de Bacchus. \ Bacchanal. Plaut. La feste de
Bacchus. \ Bacchanal exercere. Plaut. Faire la feste de Bacchus,
Yurongner.
1552: Bacchânal, vel Bacchanâle, pen. prod. Plaut. Le lieu auquel on
faisoit les festes de Bacchus. \ Bacchanal. Plaut. La feste de
Bacchus. \ Bacchanal exercere. Plaut. Faire la feste de Bacchus,
Yurongner.
BACCHANALIA
1531: Ø
1536: Bacchanalia, bacchanaliorum, plurale, neut. g. Bacchi festa, quae & Dionysia dicuntur:
in quibus viri per noctem foeminis & tenerae aetati turpiter miscebantur per dolum. Cic. [...] \
Bacchanalia viuere. Iuuenalis [...]
1538: Bacchanalia, bacchanaliorum, plurale, n. g.
Iours addonnez a toutes uoluptez & yurongneries. \ Bacchanalia
viuere, Viure dissolument & yurongner.
1546: Bacchanalia, bacchanaliorum, plurale, neut. gen. Cic. Iours
addonnez a toutes voluptez & yurongneries, Les festes de Bacchus. \
Bacchanalia viuere. Iuuenal. Viure dissolument & yurongner.
1552: Bacchanalia, bacchanaliorum, plurale, neut. gen. Cic. Iours
addonnez a toutes uoluptez & yurongneries, Les festes de
Bacchus. \ Bacchanalia viuere. Iuuenal. Viure dissolument &
yurongner.
BACCHOR
1531: BACCHOR baccharis, bacchari, Faire la feste du dieu
Bacchus. \ Bacchari, Courir ca & la comme fol & enrage. Virg.
[...] \ Bacchari, Tencer a quelcung, estre fort eschauffe contre aucun
a luy dire iniures. Terent. [...]
1536: Bacchor, baccharis, bacchari, Bacchanalia exercere. [...] \
Bacchari, per metaphoram furere [...] Virg. [...] \ Bacchari in aliquem.
Terent. [...]
1538: Bacchor, baccharis, bacchari, Idem. [= Bacchanalia viuere,
Viure dissolument & yurongner.] \ Bacchari, per metaphoram pro
Furere, Tenir contenance & faire les faicts d'ung yurongne. \
Bacchari in aliquem.
1546: Bacchor, baccháris, bacchári. Columel. Idem. \ Bacchari, per
metaphoram, pro Furere. Virgil. Tenir la contenance & faire les faicts
d'ung yurongne, Courir folement, Frapper, Tempester, Battre, Rompre. \
Bacchari venti dicuntur. Horat. Quand ilz soufflent fort
impetueusement.
1552: Bacchor, baccháris, bacchári. Columel. Idem. \ Bacchari, per metaphoram, pro Furere.
Virgil. Tenir la
contenance & faire les faicts d'un yurongne, Courir folement, Frapper,
Tempester, Battre, Rompre. \ Bacchari venti dicuntur. Horat. Quand
ils soufflent fort impetueusement.
BACCHATIO
1531: Ø
1536: Bacchatio, Verbale. vt Bacchationes nocturnae, Cic. [...]
1538: Bacchatio, verbale: vt Bacchationes nocturnae,
Yurongneries.
1546: Bacchatio, Verbale. vt Bacchationes nocturnae. Cice.
Yurongneries.
1552: Bacchatio, Verbale. vt Bacchationes nocturnae. Cic.
Yurongneries.
BACRIO
1531: Ø
1536: Bacrionem, dicebant genus vasis longioris manubrii. hoc
alii trullam appellant. Haec Festus [...]
1538: Bacrio, Vne maniere de uaisseau
ancien.
1546: Bacrio, bacriónis. Festus. Vne maniere de
uaisseau ancien.
1552: Bacrio, bacriônis. Festus. Vne maniere de
uaisseau ancien.
BACVLVS
1531: BACVLVS, baculi, m. g. & baculum baculi, neutri. Vng
baston. Ouid. [...]
1536: Baculus, m. g. & baculum. n. g. Ouid. [...]
1538: Baculus, m. g. & baculum, n. g. Baton.
1546: Baculus, m. g. & Báculum, neut. g. pen. corr.
Baton. \ Incumbere baculo. Ouid. S'appuyer sur ung baton.
1552: Baculus, m. g. & Báculum, neut. g. pen.
corr. Baton. \ Incumbere baculo. Ouid. S'appuyer sur un baton.
BACILLVM / BACILLVS
1531: Bacillum bacilli, diminutiuum, Petit baston. Cic. [...]
1536: Bacillus, m. g. & bacillum, n. g. diminutiuum. Cic. [...]
1538: Bacillus, m. g. & bacillum, n. g. diminut. Batonnet.
1546: Bacillus, m. g. & Bacillum, n. g. Diminutiuum. Cic. Batonnet,
Petit baston.
1552: Bacillus, m. g. & Bacillum, n. g. Diminutiuum. Cic. Batonnet,
Petit baston.
BADIVS
1531: Ø
1536: Badius color, Id est, phoeniceus, siue
spadiceus. Inde equus badius. Vng bayart.
1538: Badius color, Id est phoeniceus, siue
spadiceus. Inde equus badius. Vng bayart.
1546: Badius color, id est Phoeniceus, siue
spadiceus. Inde Equus badius, Vng bayard.
1552: Badius color, id est Phoeniceus, siue
spadiceus. Inde Equus badius. Vn bayard.
BADIZARE / BADIZO
1531: BADIZARE, apud Plautum in Asinaria, Cheminer. Demam [...]
1536: Badizo, badizas, badizare, significat ire.
Plau. Asina. 12. 116, Demam [...]
1538: Ø
1546: Badizo, badizas, badizâre. Plaut.
Aller.
1552: Badizo, badizas, badizâre. Plaut.
Aller.
BAETICVS
1536: Ø
1546: Baeticus, siue Hispanus color. Brun, Tanné
obscur.
1552: Baeticus, siue Hispanus color. Brun,
Tanné obscur.
BAETICATVS
1536: Ø
1546: Baeticâtus, pen. prod. Adiectiuum. Martial. Vestu de brun.
1552: Baeticâtus, pen. prod. Adiectiuum. Martial Vestu de brun.
BAGOVS
1536: Bagous, Lingua Persica spado dicitur. Ouid. [...] Plin. [...]
1538: Ø
1546: Bagous, penul. prod. Lingua Persica spado
dicitur. Ouid. Plin. Qui de nature est chastré.
1552: Bagous, penul. prod. Lingua Persica spado
dicitur. Ouid. Plin. Qui de nature est chastré.
BAIVLO
1531: BAIVLO baiulas, baiulare, Porter sur son dos. Plaut. [...]
1536: Baiulo, baiulas, baiulare, Portare
significat. Plaut. [...]
1538: Baiulo, baiulas, baiulare, Porter sur ses
espaules.
1546: Baiulo, báiulas, pen. corr. baiulâre.
Quintil. Porter sur ses espaules.
1552: Baiulo, báiulas, penul. corr. baiulâre.
Quintil. Porter sur ses espaules.
BAIVLVS
1531: Ø
1536: Baiulus, baiuli, pen. corr. Qui mercedis gratia onera ferre
consueuit. Baiulos dicebant antiqui, quos nunc dicimus operarios. Haec
Festus. Cic. [...] Crocheteur, Gaigne denier.
1538: Baiulus, báiuli, pen. corr. Crocheteur, Gaigne denier.
1546: Báiulus, báiuli, pen. corr. Cic. Crocheteur, Gaigne denier.
1552: Báiulus, báiuli, pen. corr. Cic. Crocheteur, Gaigne denier.
BALAENA
1531: BALAENA balaenae, vne baleine. Quam [...]
1536: Balaena, Graece phálaina. Festus, Balaenam
belluam marinam, ipsam dicunt esse pistricem, ipsam esse & cetum. Iuuenalis
[...]
1538: Balaena, Vne baleine.
1546: Balaena, huius balaenae, f. g. Iuuenal.
Vne balene.
1552: Balaena, huius balaenae, f. g. Iuuenal.
Vne balene.
BALANVS
1531: BALANVS balani, m. g. Vne sorte de poisson de mer. de quo
Plinius [...] \ Balanus etiam, à glandis specie dicitur id genus alui
subducendae, quod clysteris loco subditur. constat, vt Iulius Pollux inquit,
ex adipe ac nitro parte plutima. Vng suppositoire. \ Balanus, Vne
espece de chastaigne, approchant a la sorte de gland. Plin. [...]
1536: Balanus, Piscis marinus. Pli. [...] \ Balani sunt glandes, & id
quod glandis forma ad subducendam aluum in podicem manu inditur, apud
authores medicinae. Budaeus. Vng suppositoire. \ Balani, Castanearum
genus excellens. Plin. [...]
1538: Balanus, balani, f. g. Toute sorte de
gland. \ Balanus, Piscis marinus. \ Balani, Vng
suppositoire. \ Balani, Grandes chataignes appelees Marrons.
1546: Balanus, bálani, f. g. pen. corr. Plin.
Toute sorte de gland. \ Balanus. Budaeus. Vng suppositoire.
\ Balani. Plin. Grandes chataignes appellees Marrons.
1552: Balanus, bálani, f. g. pen. corr. Plin.
Toute sorte de gland. \ Balanus. Budaeus. Vn suppositoire. \
Balani. Plin. Grandes chataignes appellees Marrons.
BALANITIS
1531: Balanitis, huius balanitis, f. g. Vne espece de chastaigne
ronde. Plin. lib. XV. cap. XXIII.
Rotundior quae balanitis vocatur. purgabilis maxime, & sponte prosiliens.
1536: Balanitis, huius balanitis, f. g. Castaneae genus. Plin. lib. 15. cap. 23. 2. Rotundior quae balanitis vocatur,
purgabilis maxime, & sponte prosiliens. Vng marron.
1538: Balanitis, huius balanitis, foem. g. Castaneae genus, Vng
marron.
1546: Balanítis, huius balanítis, f. g. pe. pro. Castaneae genus. Plin.
Vng marron.
1552: Balanitis, huius balanîtis, f. g. penul. prod. Castaneae genus.
Plin. Vn marron.
BALANINVS
1531: Ø
1536: Balaninus, adiectiuum, Ex balano factum. vt Balaninum oleum. Plin. [...]
1538: Balaninus, adiectiuum, Faict de balanon.
1546: Baláninus, Adiectiuum, pen. corr. Plin. Faict de balanon.
1552: Baláninus, Adiectiuum, pen. corr. Plin. Faict de balanon.
BALATRONES
1531: Ø
1536: Balatrones, & blateas bullas luti ex
itineribus, aut quod de calceamentorum soleis craditur, appellabant. Festus.
Crottes de boue.
1538: Ø
1546: Balatrones. Varro. Gens de nulle
ualeur.
1552: Balatrones. Varro Gens de nulle
ualeur.
BALAVSTIVM
1531: BALAVSTIVM balaustij, n. g. La fleur de pomme de coing.
Vide Plinuim [...]
1536: Balaustium, Flos mali punici. Plin. [...]
1538: Balaustium, La fleur d'ung grenadier
sauuage, ou d'une grenade, Des balustres.
1546: Balaustium, balaustii, neu. gen. Pli. La
fleur d'ung grenadier sauuage, ou d'une grenade, Des balustres.
1552: Balaustium, balaustii, neu. gen. Plin. La
fleur d'un grenadier sauuage, ou d'une grenade, Des balustres.
BALBVS
1531: BALBVS balbi, m. g. Begue, qui ha la langue empeschee & menge
ses mots, & en laisse. Persius [...]
1536: Balbus, Qui lingua impeditus est. Cic. [...]
1538: Balbus, Begue.
1546: Balbus, Adiect. Cic. Begue.
1552: Balbus, Adiect. Cic. Begue.
BALBE
1531: Ø
1536: Balbe, aduerbium, Obscure. Nonius [...]
1538: Balbe, aduerbium, Obscurement.
1546: Balbè, Aduerbium. Obscurement, Non intelligiblement.
Nonius.
1552: Balbè, Aduerbium. Obscurement, Non intelligiblement.
Nonius.
BALBVTIO
1531: Balbutio balbutis, balbutire, Begueier, parler confusement.
Horatius [...]
1536: Balbutio, balbutis, balbutire, Est cum quadam linguae haesitatione
& confusione trepidare. Cic. [...]
1538: Balbutio, balbutis, balbutire, Beguoyer.
1546: Balbútio, balbûtis, pen. prod. balbutíre. Cic. Beguoyer.
1552: Balbútio, balbûtis, pen. prod. balbutîre. Cic. Beguoyer.
BALINEAE / BALINEVM / BALINAEVM
1531: BALINEAE balinearum, Estuues, bains ou on se bagne. Plau.
[...]
1536: Balinaeum, & balineae balinearum, à veteribus
dicebatur, quas nunc balneas dicimus. Plaut. [...] Des bains.
1538: Balinaeum, & balineae balinearum, à veteribus
dicebantur, quae nunc balneas dicimus, Bains, ou Estuues.
1546: Balineum, pen. corr. & Balineae, balinearum,
à veteribus dicebantur, quas nunc balneas dicimus. Plaut. Bains ou
Estuues.
1552: Balineum, pen. corr. & Balineae, balinearum,
a veteribus dicebantur, quas nunc Balneas dicimus. Plaut. Bains, ou
Estuues.
BALLISTA / BALISTA
1531: BALLISTA ballistae, f. g. à bállô, quod est iacio. Vne piece
dartillerie de guerre a ietter pierres pour abbastre murailles. Plautus
[...] \ Ballista, Vne orbalestre. Plau. [...]
1536: Balista, Militare tormentum, quo muri
concutiuntur [...] Plautus [...]
1538: Balista, Instrument de guerre a ruer ius
les murailles.
1546: Balista, balistae, foe. g. Liu. Instrument
de guerre a ruer ius les murailles.
1552: Balista, balistae, foem. gen. Liu.
Instrument de guerre a ruer ius les murailles.
BALLISTARIVM / BALISTARIVM
1531: Ballistarium ballistarij, n. g. Vne orbalestre: ou le lieu ou
telle piece dartillerie est assise &
affutee. Plaut. [...]
1536: Balistarium, Locus vbi sita est balista. Plaut. [...]
1538: Balistarium, Le lieu ou est assis tel instrument.
1546: Balistarium. Le lieu ou est assis tel instrument. Plaut.
1552: Balistarium. Plaut. Le lieu ou est assis tel
instrument.
BALIVS
1531: Ø
1536: Balius color ab Euripide videtur accipi pro vario. Quidem
pro spadice, hoc est palmeo: qualis est equorum quoque apud Maronem. nam & baius vulgo dicitur
is: quoniam spadices, hoc est palmarum cum fructa suo termites Graeci vocant baía. Hermolaus
in Plinium.
1538: Balius color, Couleur bay.
1546: Balius color. Hermolaus. Couleur bay, ou
picoté, mouscheté.
1552: Balius color. Hermolaus. Couleur bay, ou
picoté, mouscheté.
BALLOTE
1531: Ø
1536: Ballote, ballotes, Latine marrubium dicitur. Dioscorides,
Balloten nomine alio nigrum marrubium, aut magnum vocant. Vide Plinium [...]
1538: Ballote, ballotes, Du marrubium noir.
1546: Ballote, ballótes. pen. prod. Plin. Du
marrubium noir.
1552: Ballote, ballótes. pen. prod. Plin. Du
marrubium noir.
BALNEVM
1531: BALNEVM balnei, neutri generis, & balnea balneae foeminini,
Bains & estuues ou on se baigne & estuue. Plaut. [...]
cf 1531, Corrigenda: BALNEVM, balnei, & balnea balneorum, n. g. &
balneae balnearuum, f. g.
1536: Balneum, balnei, Locus in domibus, in quo ad
lauandum aquae calidae & frigidae disponuntur. Cic. [...] Bain.
1538: Balneum, balnei, Bain, Estuues.
1546: Balneum, balnei. Cic. Bain, Estuues.
1552: Balneum, balnei. Cic. Bain, Estuues.
BALNEARIA / BALNEARIVM
1531: Balnearia balneariorum, Idem [= Bains & estuues ou on se baigne & estuue]. Cic. [...]
1536: Balnearia, balneariorum, Idem [= Locus in domibus, in quo ad lauandum aquae calidae
& frigidae disponuntur]. Cic. [...]
1538: Balnearium, balnearii, Le lieu en la maison ou sont les bains,
ou estuues.
1546: Balnearium, balnearii. Cic. Le lieu en la maison ou sont des
bains ou estuues.
1552: Balnearium, balnearii. Cic. Le lieu en la maison ou sont
des bains ou estuues.
BALNEATOR
1531: Balneator, balneatoris, communis generis, Le maistre des
estuues, qui ha la charge des bains. Plaut. [...]
1536: Balneator, balneatoris, communis generis, licet (vt ait Seruius)
Petronius vsurpauerit balneatricem. Dicitur autem is qui curam habet
balnearum. Cic. [...]
1538: Balneator, balneatoris, communis generis, licet (vt ait Seruius)
Petronius vsurpauerit balneatricem, Maistre des bains, ou estuues.
1546: Balneátor, pen. prod. balneatôris, communis generis: licet (vt ait
Seruius) Petronius vsurpauerit balneatricem. Cice. Maistre des bains ou
estuues.
1552: Balneâtor, pen. prod. balneatôris, communis generis: licet (vt ait
Seruius) Petronius vsurpauerit balneatricem. Cic. Maistre des bains ou
estuues.
BALNEATORIVS
1531: Balneatorius, balneatoria, balneatorium, Appartenant a
estúues. Martianus [...]
1536: Balneatorius, adiectiuum, quod balneis vsui est, & accommodatum.
Martianus [...]
1538: Ø
1546: Balneatorius, Adiectiuum. Mart. Iurisc. Appartenant ou seruant
a bains ou estuues.
1552: Balneatorius, Adiectiuum. Mart. Iurisc. Appartenant ou seruant
a bains ou estuues.
BALNEOLVM
1531: Balnéolum balnéoli, diminutiuum, Petit bain, petites
estuues. Iuuenalis [...]
1536: Balneolum, diminutiuum est. Iuuenalis [...]
1538: Balneolum, diminutiuum.
1546: Balnéolum, pen. corr. Diminutiuum. Iuuenal. Petit bain, Petite
estuue, Baignolet.
1552: Balnéolum, penul. corr. Diminutiuum. Iuuenal. Petit bain,
Petite estuue, Baignolet.
BALNEARIVS
1531: Balnearius, balnearia, balnearium, Qui est des estúues.
Vnde scribit Vlpianus fures balnearios extra ordinem esse puniendos, Les
larrons qui desrobbent quelque chose es estuues.
1536: Balnearius, adiectiuum, quod ad balnearia pertinet. Vnde scribit
Vlpianus fures balnearios extra ordinem esse puniendos. Hoc est, qui in
balneis versantur.
1538: Balnearius, adiectiuum, Appartenant a
bains.
1546: Balnearius, Adiectiuum. Vlpian. Appartenant ou seruant a bains
ou estuues.
1552: Balnearius, Adiectiuum. Vlpian. Appartenant ou seruant a
bains ou estuues.
BALO
1531: BALO balas balare, Beller proprement dict des brebis.
Festus Pompeius.
1536: Balo, balas, balare, Factitium verbum est,
proprium ouium. Festus [...]
1538: Balo, balas, balare, Beeller. Proprium
ouium.
1546: Balo, balas, balâre, Proprium ouium. Cic.
Beeller.
1552: Balo, balas, balâre, Proprium ouium. Cic.
Beeller.
BALITO
1531: Balito balitas balitare, Souuent beller. Plau. [...]
1536: Balito, balitas, balitare, frequentatiuum. Plaut. [...]
1538: Balito, balitas, balitare, frequentatiuum.
1546: Bálito, bálitas, pen. corr. balitâre, Frequentatiuum. Plaut.
1552: Bálito, bálitas, pen. corr. balitâre, Frequentatiuum. Plaut.
BALATVS
1531: Ø
1536: Balatus, huius balatus. Plin. [...] caprísque balatum concitat.
1538: Balatus, huius balatus, Beellement.
1546: Balâtus, huius balátus, pen. prod. Plin. Beellement. \
Tener balatus. Ouid. Le beellement d'ung tendron, ou ieune agneau.
\ Dare balatus. Ouid. Beeller.
1552: Balâtus, huius balátus, pen. prod. Plin. Beellement. \
Tener balatus. Ouid. Le beellement d'un tendron, ou ieune agneau. \
Dare balatus. Ouid. Beeller.
BALSAMVM
1531: BALSAMVM balsami, n. g. Baume. Vide Plinium [...]
1536: Balsamum, balsami, arbuscula est
odoratissima, in Iudaea solum nascens. Virg. [...] Du bausme.
1538: Balsamum, balsami, Du bausme.
1546: Balsamum, bálsami, pen. corr. Virg. Du
bausme.
1552: Balsamum, bálsami, pen. corr. Virg. Du
bausme.
BALSAMINVS
1531: Ø
1536: Balsaminus, adiectiuum, vt balsaminum oleum. Plin. [...]
1538: Balsaminus, adiectiuum: vt Balsaminum oleum, Faict de
baulme.
1546: Balsáminus, Adiectiuum, pen. corr. vt Balsaminum oleum. Pli.
Faict de bausme.
1552: Balsáminus, Adiectiuum, pen. corr. vt Balsaminum oleum. Plin.
Faict de bausme.
BALTEVS
1531: BALTEVS, baltei, m. g. Vng baudrier, vne ceincture de cuyr que
les gendarmes auoient, ayant des bossettes: inquit Varro de lingua
latina. Vir. [...]
1536: Balteus, & balteum dicimus: licet in
singulari magis sit in vsu balteus, in plurali vero baltea. Est autem teste
Varrone de ling. lat. lib. 4, cingulum è corio, bullis ornatum. Vng
baudrier.
1538: Balteus, & balteum dicimus: leicet in
singulari magis sit in vsu balteus, in plurali vero baltea, Vng
baudrier.
1546: Balteus, & Balteum dicimus: licet in
singulari magis sit in vsu balteus, in plurali verò baltea Quintil. Vng
baudrier. \ Balteus corticis. Plin.
1552: Balteus, & Balteum dicimus: licet in
singulari magis sit in vsu balteus, in plurali vero baltea Quintil. Vn
baudrier. \ Balteus corticis. Plin. De la tille large.
BAPHIA
1531: BAPHIA baphiorum, Taneries, lieux ou on teinct le drap.
Lampridius [...]
1536: Baphia, Taberna est tinctoria [...] Hinc
Lampridius [...] Les tainctureries.
1538: Baphia, Taberna est tinctoria, La
teincturerie.
1546: Baphia, pe. cor. Taberna est tinctoria.
Lamprid. La teincturerie.
1552: Baphia, pe. cor. Taberna est tinctoria.
Lamprid. La teincturerie.
BAPHICE
1536: Ø
1546: Baphice, baphices, pe. cor. f. g. Ars tingendi. L'art de
teincturerie.
1552: Baphice, báphices, pe. cor. f. g. Ars tingendi. L'art de
teincturerie.
BAPHICVS
1531: Ø
1536: Baphicus, adiectiuum. Hoc est, tinctorius. vt Coccus baphicus,
granum tinctorium. Le grain de quoy on faict lescarlate. Vide
Dioscoridem & Galenum.
1538: Baphicus, adiectiuum, Hoc est tinctorius: vt Coccus baphicus,
granum tinctorium, Le grain de quoy on fait lescarlate.
1546: Báphicus, penul. corr. Adiectiuum, Hoc est tinctorius. vt Coccus
baphicus, granum tinctorium. La graine de quoy on faict l'escarlate.
1552: Baphicus, penul. corr. Adiectiuum, Hoc est tinctorius. vt Coccus
baphicus, granum tinctorium. La graine de quoy on faict l'escarlate.
BAPTES
1531: BAPTES baptis, f. g. Vne maniere de petite pierre verde, de la
couleur dune raine. Plinius [...]
1536: Baptes, baptis, Lapilli species viridis,
ranae colorem habens atque speciem, sed batrachite mollior. Plin. [...]
1538: Ø
BAPTISMVS
1531: Ø
1536: Baptismus, & baptismum, Latine immersio vel intinctio
dicitur [...]
1538: Baptismus, & baptismum, Arrousement,
lauement.
1546: Baptismus, & baptismum, & baptisma, huius
baptismatis, Arrousement, Lauement.
1552: Baptismus, & baptismum, & baptisma, huius
baptismatis. Arrousement, Lauement, Baptesme, Ablution.
BAPTIZO
1531: Ø
1536: Ø
1538: Baptizo, baptizas, baptizare, Lauer, arrouser.
1546: Baptízo, baptízas, baptizâre. Lauer, Arrouser.
1552: Baptízo, baptízas, baptizâre. Lauer, Arrouser, Baptizer.
BAPTISTERIVM
1531: BAPTISTERIVM baptisterij, n. g. Vne baignoire, vne cuue dedens
quoy on se beigne, le lieu ou on se laue. Plinius [...]
1536: Baptisterium. Sipontinus, Baptisteria in
domibus sunt, hoc est, veluti lacus quidam ex ligno aut marmore, alióve
genere lapidis aedificati, in quibus lauandi gratia mergimur [...] Haec in
cellis aedincari solent: hoc est secretioribus locis in hunc vsum factis.
quarum aliae caldariae sunt, in quibus calida lauamur: aliae frigidariae,
in quibus lauamur frigida. Plin. [...]
1538: Ø
1546: Baptisterium, Plin. iunior. La cuue, ou
autre grand uaisseau dedens lequel on se laue.
1552: Baptisterium, Plin. iunior. La cuue, ou
autre grand uaisseau dedens lequel on se laue, Fonts a baptizer.
BARATRVM / BARATHRVM
1531: BARATRVM baratri, Vng lieu profond espouentable a veoir.
Plau. [...] \ Baratrum, stomachi imum hiatum appellauit Martialis, cum
dicit, Extremo ructus si venit à baratro. Le creux de lestomach.
1536: Barathrum, Graeci (inquit Festus) appellant
locum praecipitem vnde emergi non possit [...] Virg. [...] Vnde sequitur,
Sorbet in abruptum, quod Graece bárathron dicitur. abyssum quidam vocant.
Abysme. \ Barathrum, Stomachi siue ventriculi imus hiatus. Mart.
[...] La capacite de lestomach.
1538: Barathrum, Abysme, Goufre. \
Barathrum, Le creux de l'estomach. \ Barathrum, Vng goulu.
1546: Barathrum, pen. corr. Virg. Abysme,
Goufre. \ Barathrum. Plaut. Le creux ou le fond de l'estomach.
\ Barathrum. Horat. Vng goulu.
1552: Barathrum, pen. corr. Virg. Abysme,
Goufre. \ Barathrum. Plaut. Le creux ou le fond de l'estomach.
\ Barathrum. Horat. Vn goulu.
BARBA
1531: BARBA barbae, La barbe non seulement dhomme, mais de toutes
bestes. \ Barba gallinacei. Plin. [...] Les barbillons.
1536: Barba, barbae. Valla, Non est barba tantum
hominum, neque barbae tantum quadrupedum quin & barba quadrupedum, & barbae
hominum, vtique multorum dicuntur. [...] \ Barba gallinacei, Plin. lib. 30.
1538: Barba, barbae, La barbe tant d'hommes que
de bestes, comme de chieures, loups & autres. \ Barba tenus philosophum
dixit Cicero, Qui ne resemble a ung philosophe que de la barbe.
1546: Barba, barbae. Horat. La barbe tant
d'hommes que de bestes, comme de chieures, loups, & autres. \ Barba
tenus philosophum dixit Cicero. Qui ne resemble a ung philosophe que de
la barbe. \ Immissa barba. Virgil. Longue. \ Incipiens barba.
Ouid. \ Prima. Sen. \ Propexa in pectore barba. Virgil. Peignee en long
iusques a la poictrine. \ Sapientem pascere barbam. Horat. Nourrir,
ou laisser croistre sa barbe, qui estoit le signe ou marque de sapience,
pource que les philosophes portoyent longue barbe. \ Stolidam barbam
vellere. Pers. Arracher la barbe a aucun par derision, comme le reputant
fol. \ Abradere barbam. Plin. Raire. \ Canet barba gelu. Sil.
Est blanche de gelee. \ Deducere barbae caesariem. Ouid. Manier
doulcement en menant contre bas. \ Mulcere barbam manu. Ouid. Manier
doulcement. \ Pascere barbam. Horat. Nourrir, & laisser croistre.
\ Ponere barbam. Horat. Oster. \ Promittere barbam. Tacit. Laisser
croistre sa barbe en long. \ Promissa barba. Liuius. Longue. \
Recidere hirsutam barbam. Ouid. Couper. \ Tondere barbam. Cic.
1552: Barba, barbae. Horat. La barbe tant
d'hommes que de bestes, comme de chieures, loups, & autres. \ Barba
tenus philosophum dixit Cicero. Qui ne resemble a un philosophe
que de la barbe. \ Immissa barba. Virgil. Longue. \ Incipiens
barba. Ouid. Prime barbe. \ Prima. Sen. Prime barbe. \ Propexa
in pectore barba. Virgil. Peignee en long iusques a la
poictrine. \ Sapientem pascere barbam. Horat. Nourrir, ou laisser
croistre sa barbe, qui estoit le signe ou marque de sapience, pource que les
philosophes portoyent longue barbe. \ Stolidam barbam vellere. Pers.
Arracher la barbe a aucun par derision, comme le reputant fol.
\ Abradere barbam. Plin. Raire, Barbeer. \ Canet barba gelu. Sil.
Est blanche de gelee. \ Deducere barbae caesariem. Ouid. Manier
doulcement en menant contre bas. \ Mulcere barbam manu. Ouid. Manier
doulcement. \ Pascere barbam. Horat. Nourrir, & laisser
croistre. \ Ponere barbam. Horat. Oster, ou Faire oster. \
Promittere barbam. Tacit. Laisser croistre sa barbe en long. \
Promissa barba. Liuius. Longue. \ Recidere hirsutam barbam. Ouid.
Couper. \ Tondere barbam. Cic. Barbeer.
BARBATVS
1531: Barbatus, barbata, barbatum, Qui est barbu, qui ha forte
barbe. Plaut. [...]
1536: [...] \ Barbati muli in piscinis sint, Cic. ad Atti. lib. 2. 16.
14. Barbut.
1538: Barbatus, adiectiuum. Barbu.
1546: Barbâtus, Adiectiuum, pen. prod. Horat. Barbu.
1552: Barbátus, Adiectiuum, pen. prod. Horat. Barbu.
BARBVLA
1531: Barbula barbulae, Petite barbe, ou peu de barbe. Cicero
[...]
1536: Barbula, diminutiuum. Cic. [...]
1538: Barbula, diminutiuum, Barbette.
1546: Bárbula, pen. corr. Diminutiuum. Cic. Barbette. \ Barbulae
florum. Plin.
1552: Bárbula, pen. corr. Diminutiuum. Cic. Barbette. \ Barbulae
florum. Plin. Les barbillons.
BARBATVLVS
1531: Barbaltulus barbatuli, Qui ha peu de barbe, a qui la barbe
commence a venir. Cic. [...] \
Barbatuli mululi, Poissons nommés barbeaux. Cic. in parad. [...]
1536: [...] \ Barbatulos mulos exceptare de piscinis, Cic. in para. 48.
Barbet.
1538: Barbatulus, diminutiuum, Barbet.
1546: Barbátulus, Diminutiuum, pen. corr. Cic. Barbet.
1552: Barbátulus, Diminutiuum, pen. corr. Cic. Barbet.
BARBIGER
1536: Ø
1546: Bárbiger, Adiect. penul. corr. vt Barbigerae pecudes. Lucret.
Qui porte barbe, Barbu.
1552: Bárbiger, Adiectiuum, penul. corr. vt Barbigerae pecudes. Qui
porte barbe, Barbu.
BARBITIVM
1536: Barbitium, pro barba. Apul. [...] Obsoletum.
1538: Ø
1546: Barbitium, barbitii, n. g. Apuleius. Barbe.
1552: Barbitium, barbitii, n. g. Apuleius. Barbe.
BARBARI / BARBARVS
1531: BARBARI, factitio nomine (inquit Strabo) dicti sunt ab initio, qui
difficulter, aspere, atque duriter loquebantur, quasi duriloqui &
crassilingues, Gens qui parlent a grand peine, de dur langaige, rudes en
parler,
tellement que on ne les entend point parler, qui ont la langue
empeschee. \ Barbarus, Qui est sans sauoir, destranges meurs,
cruel. Plau. [...] \ Barbarus, Lait a veoir, aspre & mauplaisant, mal
en ordre. Plin. [...]
\ Barbari, Toutes autres nations que les Gres qui nestoient point si bien
enlangaigés que iceulx, inquit Festus Pompeius. [...]
1536: Barbarus, quid significet, declarat Strabo
lib. 14. his verbis. Ego arbitror, ab initio conficto nomine eos barbaros
appellatos, qui difficulter, aspere, ac duriter loquerentur, vt blaesos,
balbósque dicimus. sumus enim ad configenda cognata rebus nomina ingeniosi,
qualia apud nos permulta sunt, vt kelarídzein, klaggê, psóphos, boê, krótos,
id est, murmur, clangor, strepitus, vox, crepitus: quorum plurima iam
proprie proferuntur. Omnes itaque qui crasse loquuntur, barbari dicuntur,
quales sunt nationes omnes, praeter Graecos. Quare illos proprie barbaros
appellauit, ac in initio quidem per conuitium, quasi duriloquos, &
crassilingues: postea veró eo nomine abusi sumus, tanquam communi ac gentili
distinguentes eos à Graecis. Nondum enim multa consuetudo & commercium erat
cum barbaris: quod ex crassitudine linguae, & quadam vocaliam instrumentorum
ineptitudine, & non ex linguarum vernaculis proueniebat. Festus, Barbari
dicebantur antiquitus omnes populi exceptis Graecis. vnde Plautus Naeuium
poetam Latinum, barbarum dixit. Haec Festus. \ Barbarus, Agrestis, durus,
saeuus. Plaut. [...] \ Sordida & barbara myrrhae species. Plin. lib. 12.
cap. 15, Probatur Troglodytica pinguedine, & quòd aspectu aridior est,
sordidáque & barbara, sed acrior caeteris.
1538: Barbarus, Rude en son parler &
pronontiation. \ Barbarus, Mal appris & mausade. \ Sordida &
barbara myrrhae species. \ Barbari, Qui ne sont point de nostre
langue.
1546: Barbarus, pen. corr. Rude en son parler,
& aussi en son faire. \ Barbari. Qui ne sont point de nostre
langue. \ Barbarus. Plau. Mal apprins, Inciuil, Mausade, Rustault,
Cruel, Rude, Barbare.
1552: Barbarus, pen. corr. Rude en son parler,
& aussi en son faire. \ Barbari. Qui ne sont point de nostre
langue. \ Barbarus. Plau. Mal apprins, Inciuil, Mausade, Rustault,
Cruel, Rude, Barbare.
BARBARE
1531: Ø
1536: Barbare, aduerbium: vt, Barbare loqui, non recte proferre. Cic. [...]
1538: Barbare, aduerbium: vt Barbare loqui, Mausadement.
1546: Barbarè, Aduerbium: vt Barbarè loqui. Ci. Mausadement,
Barbarement, Inciuilement, Grossement, & Rudement.
1552: Barbarè, Aduerbium: vt Barbare loqui. Cic. Mausadement,
Barbarement, Inciuilement, Grossement, & Rudement.
BARBARICVS
1531: [...] Barbarica lege, Selon la loy Romaine, & non point des
Grecs. Plaut. [...]
1536: Barbarica lege ius suum persequi, id est Romana. Plaut. Cap. 8.
32.
1538: Barbaricus, adiectiuum, Appartenant aux barbares, ou Venu de
barbares. \ Barbarica supellex, D'estrange pais. \ Barbarica
sylua, Ou il y a arbres de diuerses sortes & sans ordre.
barbarica lege Ø
1546: Barbáricus, pen. corr. Adiectiuum. Apuleius. Appartenant aux
barbares, ou Venu des barbares. \ Barbarica supellex. Liu. D'estrange
pais. \ Barbarica sylua. Columel. Ou il y a arbres de diuerses sortes
& sans ordre.
1552: Barbáricus, pen. corr. Adiectiuum. Apuleius. Appartenant aux
barbares, ou Venu des barbares. \ Barbarica supellex. Liu. D'estrange
pais. \ Barbarica sylua. Columel. Ou il y a arbres de diuerses
sortes & sans ordre.
BARBARIA
1531: Ø
1536: Barbaria forensis. Cic. [...] Hic Cicero videtur barbariam pro barbarie posuisse, per
communem oratorum phrasin.
1538: Ø
1546: Barbaria. Cic. Inciuilité, Mausadeté, Rudesse, Cruaulté.
1552: Barbaria. Cic. Inciuilité, Mausadeté, Rudesse,
Cruaulté, Barbarie.
BARBARIES
1531: Ø
1536: Barbaries, Inciuilitas, ineptia, ruditas: vt Barbaries domestica. Cic. [...]
1538: Barbaries, Mausadeté, Inciuilite.
1546: Barbaries, huius barbariéi, f. g. Cic. Rudesse, ou Lourdesse
a parler, ou faire quelque chose.
1552: Barbaries, huius barbariéi, f. g. Cic. Rudesse, ou Lourdesse
a parler, ou faire quelque chose, Barbarie.
BARBO
1531: Ø
1536: Barbo, genus piscis [...] nostri Galli
rossetam dicunt: quidam etiam Vng iau. [...]
1538: Barbo, Genus piscis, Vne roussete, ou
iau.
1546: Barbo, Genus piscis. Vne roussette, ou
Iau.
1552: Barbo, Genus piscis. Vne roussette, ou
Iau.
BARDVS
1531: BARDVS, barda, bardum, m. g. Fol & sans esperit, tardif, &
lourd desperit. à graeco [...]
1536: Bardus, Stupidus à tarditate ingenii
appellatur. Cic. [...] à Graeco [...] Bardus, Gallice cantor appellatur, qui
virorum fortium laudes canit, à gente Bardorum. Haec Festus. [...]
1538: Bardus, Mornè & lourdault. Estourdy.
1546: Bardus. Plaut. Cic. Morne & lourdault,
Estourdi.
1552: Bardus. Plaut. Cic. Morne & lourdault,
Estourdi.
BARDIACVS
1531: Ø
1536: Bardiacus, Genus vestis quod cucullum non habet.
Martialis [...]
1538: Bardiacus, Maniere d'habillement qui na
point de cocluchon
1546: Bardiacus, pen. corr. Martial. Maniere
d'habillement qui n'ha point de cocluchon.
1552: Bardiacus, pen. corr. Martial. Maniere
d'habillement, qui n'ha point de cocluchon.
BARDOCVCVLLVS
1531: BARDOCVCVLLVS, bardocuculli, Vne sorte de vestement bonne &
propre en tous temps, auec laquelle les gendarmes
souloient coucher es tentes en temps de pluye, & les laboureurs.
Martialis, Gallia santonico vestit te bardocucullo, Cecropithecorum penula
nuper erat. Vne mante de biare dici etiam potest.
1536: Bardocucculus, Penulae Gallicae genus, quae
cucullum habet. Martial. [...] Comme une cape de Biar.
1538: Bardocucullus, Vng manteau qui ha ung
cocluchon, comme une cappe de biar.
1546: Bardocucullus. Martial. Vng manteau qui
ha ung cocluchon comme une cappe de biar.
1552: Bardocucullus. Martial. Vn manteau qui ha
un cocluchon comme une cappe de biar.
BARRVS
1531: BARRVS barri, m. g. Vne elephant. \ Barrus, Vne
dent. Horatius [...]
1536: Barrus, barri, lingua Sabina, Elephas
dicitur. A cuius ossis similitudine dentes barri dicuntur. Horatius [...]
1538: Barrus, barri, lingua Sabina elephas dicitur.
1546: Barrus, barri. Lingua Sabina Elephas dicitur.
Horat.
1552: Barrus, barri, Lingua Sabina Elephas dicitur.
Horat.
BARRIRE
1531: Barrio barris, barrire dicuntur elephantes, sicut oues balarè. Festus Pompeius.
1536: Barrire elephantes dicuntur, Festus.
1538: Barrire elephantes dicuntur,
1546: Barrire elephantes dicuntur. Festus. Braire, Brasmer.
1552: Barrire elephantes dicuntur. Festus. Braire, Brasmer.
BASCAVDA
1531: Ø
1536: Bascauda, Vas Britannicum. Mart. [...]
1538: Bascauda, Vne sorte de uaisseau.
1546: Bascauda. Martial. Vne sorte de
uaisseau.
1552: Bascauda. Martial. Vne sorte de
uaisseau.
BASIS
1531: BASIS huius basis, f. g. Lassiete & soubbassement sur quoy on
pose les coulomnes, statues, & autres telles choses. \ Basis, Vng
chapelet qui se met sur table, sur quoy on met les plats de paour de gaster
la nappe. Trebatianus [...] \ Basis structilis, apud Paulum
iureconsultum, Vng soubbassement dune colonne qui nest point tout dune
pierre, mais est de plusieurs petites ou de tuilleaux cimentés ensemble, ou
de moilon.
1536: Basis, huius basis. f. g. Sustentaculum &
inferior columnae pars: sicut epistylium superior, authore Sipontino. [...]
Vng soubassement. \ Bases structiles sunt velut sedimenta columnarum,
non solido lapide caesa, sed opere caementitio, lateritióve coagmentata:
[...] Pomponius iurisc. [...] Budaeus. \ Bases pro orbiculis illis qui super
mensam collocantur ne mensa vino polluatur. probat Calepinus ex Iaboleno,
lib. 32. digestorum, vbi nunc legitur abacos.
1538: Basis, huius basis, foem. g. Vng
soubasement de colomne, & autres choses. [Autres syntagmes Ø]
1546: Basis, huius basis, f. g. Cic. Vng
soubassement de colomne, & autre chose, Soustenement.
1552: Basis, huius basis, f. g. Cic. Vn
soubassement de colomne, & autre chose, Soustenement, Base.
BASILICA
1531: BASILICA basilicae, Palais royal, le lieu ou les conseillers
pladoyoient les causes & faisoient les
iugements. Plin. [...]
1536: Basilica, locus amplus in quo & consilia
priuata, & iudicia, & arbitraria conficiuntur, in qua expectant aliquando
salutatores, & conuiuia maxima fiunt, & saltationes, & ludi: dicta quasi
regia. Nam Graeci [...] Halles. \ Basilica, vestimenti genus, Plaut.
Epid. 5. 49.
1538: Basilica, Maison royale, Maison
magnifique, Hosté de uille.
1546: Basilica, basilicae, pen. corr. Cic.
Maison royale, Maison magnifique, Hostel de uille.
1552: Basilica, basilicae, pen. corr. Cic.
Maison royale, Maison magnifique, Hostel de uille.
BASILICVM
1531: Basilicum basilici, Vestement sumptueulx, magnifique &
royal. Plaut. in Epidico [...]
1536: [= item s.v. Basilica - v. supra]
1538: Ø
BASILICVS
1531: Basilicus, Cestoit le nom de quelque certain nombre que auenoit
en iettant les déts. Plaut. in Curculione [...]
1536: Ø
1538: Ø
BASILICVS
1531: Basilicus, basilica, basilicum, Royal. \ Basilicae
edictiones, Commandemens royaulx, comme dung roy. Plaut. [...] \
Basilica facinora. Plau. in Trinummo, 14. 22, Dij immortales basilica hic
quidem facinora inceptat loqui, Il commence a raconter des faicts de
roys. \ Basilicus status, Vng estat ou contenance seigneuriale,
royale. Plaut. [...] \ Basilicus victus. Plaut. in Persa, Veni, viues
mecum, basilico accipiere victu. Tu seras traicté comme vng roy. \
Basilica nux apud Plinium, optima, & quasi regis, quam alio nomine iuglandam
appellamus Vne noix de noyer, vne grosse noix.
1536: Basilicus, adiectiuum. Festus, Basilicum, regale [...] \ Basilicae
edictiones, Plaut. Capt. 13. 42. \ Basilica facinora, Plaut. Trin. 14. 22.
Id est magnifica. \ Basilicus status, Plaut. Pseud. 7. 43. \ Basilicus
victus. Plaut. Persa, Basilico accipiere victu. \ Basilica nux dicitur
iuglans, teste Plinio, lib. 15. 22. 2.
1538: Basilicus, adiectiuum, De roy, ou royal. \ Basilica
facinora. Faictz de roy. \ Basilicus status. \ Basilicus victus. \ Basilica nux, dicitur
iuglans, teste Plinio.
1546: Basilicus, pen. corr. Adiect. De roy, ou Royal. \ Basilica
facinora. Plaut. Faicts royaulx. \ Basilica nux, dicitur iuglans,
teste Plinio. \ Basilicus status. Plaut. \ Basilicus victus. Plaut.
1552: Basilicus, pen. corr. Adiectiuum. De roy, ou Royal. \
Basilica facinora. Plaut. Faicts royaulx. \ Basilica nux, dicitur
iuglans, teste Plinio. Vn noyer, ou Vne noyx. \ Basilicus status. Plaut. \ Basilicus victus.
Plaut.
BASILICE
1531: Basilice aduerbium, Royalement. \ Basilice ornatus,
Habillé comme vng roy, bien habille. Plaut. [...] \ Basilice
interijt, Plaut. in Epidico, Dij immortales vt ego interij basilice: Dieu
immortel que ie suis grieuement & moult fort afflige. \ Basilice agere,
Se traicter en prince, ou comme vng roy. Plaut. [...]
1536: Basilice, aduerbium, Regie. vt [...] & basilice ornatus. Plaut.
Poen. 7. 74. Royalement. \ Basilice interiit, Plaut. Epidico, 2. 54.
\ Basilice eleutheria agere. Plau. Persa, 2. 30. Id est, magnifice,
prouerbiali figura dictum.
1538: Basilice, aduerbium, Regie: vt Basilice viuere, vel saluere, &
basilice ornatus, Royalement.
1546: Basilicè, Aduerbium, Regiè. vt Basilicé viuere vel saluere: &
Basilicè ornatus. Plaut. Royalement, Magnifiquement.
1552: Basilicè, Aduerbium, Regie. vt Basilice viuere vel saluere: &
Basilice ornatus. Plaut. Royalement, Magnifiquement.
BASILISCVS
1531: BASILISCVS, basilisci, Vne sorte de serpent, nomme basilic.
Vide Plinium [...]
1536: Basiliscus, genus serpentis [...] Vide
Plinium [...] Vng cocatrix, Vng basilique.
1538: Basiliscus, Vng serpent nommé
basilique.
1546: Basiliscus. Plin. Vng serpent nommé
basilic.
1552: Basiliscus. Plin. Vn serpent nommé
basilic.
BASIVM
1531: Ø
1536: Basium, basii. Donatus in Eunuchum Terentii, 3. 1. 3, Tria
sunt osculandi genera, osculum scilicet, basium, & suauium. Oscula, officiorum sunt. Basia,
pudicorum affectuum. Suauia, libidinum vel amorum. Mart. [...]
1538: Basium, basii, Vng baiser.
1546: Basium, basii. Martial. Vng baiser.
1552: Basium, basii. Martial. Vn baiser.
BASIO
1531: Ø
1536: Basio, basias, basiare. Martial. [...]
1538: Basio, basias, basiare, Baiser.
1546: Basio, basias, basiâre. Martial. Baiser.
1552: Basio, basias, basiâre. Martial. Baiser.
BASIATVS
1536: Ø
1538: Ø
1546: Basiatus, pen. prod. Participium. Martialis. Baisé.
1552: Basiâtus, pen. prod. Participium. Martialis. Baisé.
BASIATIO
1531: Ø
1536: Basiatio, verbale. Martial. [...]
1538: Basiatio, verbale, Baisement.
1546: Basiatio, Verbale. Martial. Baisement.
1552: Basiatio, Verbale. Martial. Baisement.
BASIATOR
1536: Ø
1538: Ø
1546: Basiator, pen. prod. Verbale. Martial. Baiseur.
1552: Basiâtor, pen. prod. Verbale. Martial. Baiseur.
BASTERNAE
1531: Ø
1536: Basternae, Genus vehiculi Seruio [...]
1538: Basternae, Vne sorte de chariot.
1546: Basternae. Seruius. Vne sorte de
chariot.
1552: Basternae. Seruius. Vne sorte de
chariot.
BAT
1531: BAT, Cest vng mot qui se dict quant on reprent aucun qui ne
dict point bien & que on veult qui se taise. italice etiam dicunt basta.
Plau. [...]
1536: Bat, Vox est qua vti solemus eum quempiam
corripimus, iubemúsque eum tacere. Plaut. [...]
1538: Bat, Vne uoix de quoy nous usons en
reprenant aucun.
1546: Bat. Plaut. Vne uoix de quoy nous usons
en reprenant aucun.
1552: Bat. Plaut. Vne uoix de quoy nous usons
en reprenant aucun.
BATAVVS
1531: Ø
1536: Batauus, adiectiuum, penult. indifferenti. [...] Hollandoys &
Brabanzons. \ Bataua auris, pro agresti, & ineleganti, tetricáque. [...]
Vide Erasmum in Chiliadibus. Oreille de Brabanzons.
1538: Ø
BATILLVM
1531: Ø
1536: Batillum, Ferreum instrumentum quo pruna
colligitur, ad similitudinem pilae, id est, batulum, quasi patulum primo
vocatum: deinde batillum per diminutionem dictum. [...] Paelle de
fer. \ Batillum, aliud esse instrumentum declarat Varro 1. de re rust.
cap. 50. 2. [...] Vng fleau.
1538: Batillum, Vne paelle de fer, a porter du
feu. \ Batillum, Vne maniere de faulx.
1546: Batillum. Plin. Vne paelle de fer a porter
feu. \ Batillum. Varro. Vne maniere de faulx.
[batillus mensarius Ø cf. 1552]
1552: Batillum. Plin. Vne paelle de fer a
porter feu. \ Batillum. Varro. Vne maniere de faulx. \ Batillus
mensarius, Id est Sufferuefactorium. Vn reschauffoir. Budaeus.
BATIOCVS
1531: BATIOCVS batioci, Petit broc, comme pots destain a mettre vin
sur table. Plaut. [...]
1536: Batiocus, Genus vasis à quo vinum è cado
haustum ad mensam fertur. Plaut. [...]
1538: Batiocus, Vne sorte de pot a mettre le uin
sur table.
1546: Batiocus. Plau. Vne sorte de uaisseau a
mettre le uin sur la table.
1552: Batiocus. Plaut. Vne sorte de uaisseau
a mettre le uin sur la table.
BATIS
1531: Ø
1536: Batis, f. g. Genus herbae aculeatae sponte nascentis, quae
& hortensis & marina est, Plin. [...]
1538: Batis, f. g. Vne sorte d'herbe qu'on
appelle de la bacille, ou creste marine, de quoy on use en salades.
1546: Batis, f. g. Pli. Vne sorte d'herbe qu'on
appelle De la bacille, ou Creste marine, dequoy on use en salades.
1552: Batis, f. g. Plin. Vne sorte d'herbe qu'on
appelle De la bacille, ou Creste marine, de quoy on use en salades. Aucuns
l'appellent Percepierre.
BATRACHIVM
1531: Ø
1536: Batrachium, Coloris species [...] Est & genus herbae. Plin.
lib. 25. cap. 13. 25, Ramunculum vocamus, quem Graece batrachium. Genera eius quatuor. Vnum
pinguioribus, quàm coriandri foliis, & ad latitudinem maluae accedentibus, colore liuido, caule
albo, gracili, & radice albe. Nascitur in limitibus humidis & opacis. Alterum foliosius, pluribus
foliorum incisuris, altis caulibus. Tertium minimum est, graui odore, flore aureo. Quartum simile
huic, flore luteo.
1538: Batrachium, Vne herbe qui est de quatre
sortes. L'une s'appelle Pes corui, qui porte des bacinetz. L'autre, Persil
sauuage. La quarte, senicle.
1546: Batrachium. Plin. Vne herbe de laquelle
sont quatre sortes: L'une sappelle Pes corui, qui porte des bacinez:
La seconde, Apium risus: L'autre, Persil sauuage: La quarte,
Senicle.
1552: Batrachium. Pli. Vne herbe de laquelle
sont quatre sortes: L'une sappelle Pes corui, qui porte des bacinez:
La seconde, Apium risus: L'autre, Persil sauuage: La quarte,
Senicle.
BATRACHOS
1531: Ø
1536: Batrachos apud Graecos, rana est. hinc Comoedia est apud
Aristophanem [...]
1538: Batrachos. Vne raine, Vne grenouille.
1546: Batrachos, pen. corr. Vne raine, Vne
grenouille.
1552: Batrachos, pen. corr. Vne raine, Vne
grenouille.
BATVO
1531: BATVO batuis batuere, Battre aucun de verges. Plaut. [...]
1536: Batuo, batuis, batuere, Percutere, verberare.
Plaut. [...] Antiquum verbum: à quo vulgaris noster sermo deductus est
Battre.
1538: Batuo, batuis, batuere, Batre. \
Batuere, Batailler. Combatre.
1546: Batuo, batuis, batúere. Plaut. Batre.
\ Batuere. Sueton. Batailler, Combatre.
1552: Batuo, batuis, batúere. Plaut. Batre.
\ Batuere. Sueton. Batailler, Combatre.
BATVS
1531: Ø
1536: Batus, bati. genus mensurae liquidorum, apud Hebraeos
[...] author Iosephus [...]
1538: Batus, bati, Vne mesure de choses qui
coulent.
1546: Batus, bati. Iosephus. Vne mesure de
choses qui coulent & liquides.
1552: Batus, bati. Iosephus. Vne mesure de
choses qui coulent & liquides.
BAVBO / BAVBOR
1531: BAVBO baubas baubare. Abbayer, proprement dict des chiens.
Lucretius [...]
1536: Baubo, baubas, baubare, Latrare, Factitium
verbum à voce canum quum latrat. Lucretius [...]
1538: Ø
1546: Baubor, baubâris, baubári, Deponens. Lucret.
Abayer.
1552: Baubor, baubâris, baubári, Deponens. Lucret.
Abayer.
BAXEAE
1531: BAXEAE, baxearum, Pantoufles ou solliers de philosophes,
vt ostendit Apuleius [...]
1536: Baxeae, Crepidae & calceamenta, proprie
philosophorum. Apul. [...]
1538: Ø
1546: Baxeae. Plaut. Vne maniere de
pantoufles.
1552: Baxeae. Plaut. Vne maniere de
pantoufles.